Türbe

Alimlerin veya devlet adamlarının mezarlarının bulunduğu, oda şeklindeki binaya türbe denir. İçerisine, ünlü kişilerinde defnedildiği anıtsal, tarihi mezarlara da türbe denebiliyor.

Çoğunlukla, dini alanda hizmet etmiş kişilerin mezarlarıdır. Fakat dini alanda olmayıp, yalnızca dünyevi yönden liderlik yapmış devlet adamlarının anıt mezarları içinde, türbe kelimesi kullanılabiliyor. Türbelerin halk arasında kutsal sayılmasına rağmen, birçok din adamı bu görüşe karşıdır. Buraları ziyaret eden kişiler, kendileri ve sevdikleriyle ilgili dileklerde bulunup, dua ederler. Ev sahibi olmak, kızını evlendirmek ya da girecekleri sınavlarda başarılı olmak bu dileklerden bazılarıdır. Bu tür dileklerde bulunanalar aslında Allah'tan başka kimseden bir şey istenmemesi gerektiğini bilirler. Sadece bu önemli kişinin,' yüzü suyu hürmetine' istediklerini söylerler.

Türbelerle ilgili düşüncelerin temel sebebi, ölümden sonraki hayata inanmaktır. İnsanların farklı dini inanışları olsa da temelde ölümden sonraki hayata inanışları benzerlikler gösterir.

Bazıları ise, türbelerde yatan kişilerle alakalı olarak, türbelerin metafizik yönlerinin olduğunu düşünürler. Bu tür inanışlara göre, türbede yatan kişilerle ilgili bazı olağan üstü olaylar vardır. Türbede yatan kişinin, bazı insanları rüyasını girdiğine inanmak en fazla rastlanılan durumdur. Maddeci anlayış ise, bütün bu metafizik olayların olabileceğini kabul etmez. Onlara göre gördükleri şeyler, halüsinasyondan ibarettir. Metafizik olayların olabileceğine inanan bazı kişiler ise, türbede yatan kişilerin kutsal sayılarak onlardan medet ummanın, Allah'a şirk koşmak olduğunu düşünürler.

Aslen türbe, Türk İslam mimarisinde oldukça sık rastlanan bir yapı tarzıdır. Cami, tekke ve medreselerin yanında bir türbe bulunmaktadır. Bu türbeler, tam bir sanat eseridir. Basit dört köşeli çeşitleri de vardır, mozaiklerle süslenmiş kesme taşlarla çeşitli motiflerle işlenmiş türbelerde vardır. Türbelerin çatısı konik, kubbe ve piramit şekillerde olabilir.

Göktürkler türbeye, bark adını veriyorlardı. Türklerin İslamiyet'i kabulünden önce kurgan adı verdikleri mezarlar, İslamiyet'in kabulünden sonra türbe adını almıştır. Osmanlılarda türbe, kısa zaman içerisinde gelişmiş ve yeni yapı tarzına kavuşmuştur. Osmanlı türbeleri çoğunlukla Bursa, İstanbul ve İznik çevresinde toplanmıştır. Kesme taş süslemeleri, Osmanlı zamanında daha fazla gelişmiştir.

İslamiyet'de yapılan ilk türbeye, hücre-i saadet adı verilir. Peygamber efendimiz, çok sevdiği eşi aişe validemizin odasında, 632 senesinde bir pazartesi günü vefat etti. Çarşamba gecesi ise bu odaya defnedildi. Hz. Aişe'nin odası, kerpiç ve hurma dallarından yapılmış, üç metre yüksekliğindeydi. Dinimiz türbe yapmayı yasaklamamıştır. Fakat, türbe ölüye tapmak ve ondan medet ummak için yapılmaz.