Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin büyükannesi, Ertuğrul Gazi'nin annesi olan Hayme Ana'nın türbesi, Kütahya'nın Domaniç ilçesine yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunan Çarşamba Köyü'nde yer almaktadır. Kayı boyundan Ertuğrul Gazi, 1281 yılında Söğüt ve Domaniç'e yerleşmesinin ardından her sene çadır kurduğu ve yılın beş ayını geçirdiği yaylada, bir göç mevsiminde kaybettiği annesini buraya defnetmiştir. Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit Han, 1886 yılında Devlet Ana adıyla bilinen Hayme Ana'nın mezarını bularak üzerine şimdiki türbeyi yaptırmıştır.

Hayme Ana, Çarşamba Köyü'nde her yıl Eylül ayının ilk pazar günü düzenlenen "Hayme Ana'yı Anma ve Göç Şenlikleri" etkinlikleriyle yad edilmektedir. Hayme Ana, geleneğe göre Ertuğrul Gazi'nin annesi, Osman Gazi'nin büyükannesi ve Gündüz Alp'in de eşidir. Hayme Ana, Oğuzların Bozok kolunun Gün Han'ın oğullarından Kayı Boyuna mensup olan bir Türkmen ve Yörük kızıdır. Kayı Boyu, önce Ankara'nın batısında yer alan Karacadağ bölgesine yerleşmiştir. Ankara'nın batısındaki Haymana ilçesi adını bu hanımdan almıştır. Osmanlı Obası'nın Söğüt ve Domaniç'e yerleşmesiyle belli bir zaman devlet idaresini iradesine aldığından ve devletin kuruluşunda üstlendiği hayati rol nedeniyle Devlet Ana namıyla anılmıştır.

1250 yıllarında aşiret reisliğinin Hayme Ana'ya ait olduğu söylenir. İşte bu kutlu kadın bir yayla mevsiminde Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Çarşamba Köyü'ndeki tepenin üstünde ve yaylayı gören bir bölgesine gömülmüştür. Hayme Ana'nın vefatının ardından, gömüldüğü yerin etrafı duvarlarla çevrilmiştir. II. Abdülhamit Han devrinde, Çarşambalı bir köylü evinde sakladığı dedesinden kalma olan ve deri üzerine yazılmış bir vesikayı köye gelen birisine okutur ve bu vesikanın Hayme Ana'ya ait olduğu meydana çıkar. Devlet görevlisi olan şahıs İstanbul'a giderek Yıldız Sarayı'na varır ve vesikayı padişaha ulaştırır. II. Abdülhamit'in bu vesikayı inceletmesinin ardından bir heyeti bu bölgeye derhal gönderir. Büyük ninesi olan Hayme Ana'nın mezarını bularak üzerine bir türbe ve külliye inşa ettirir.

Hayme Ana Türbesi, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda önemli bir figür olan Hayme Ana'yı anmak ve onun mirasını yaşatmak amacıyla inşa edilmiştir. Türbe, tarihi ve kültürel önemi sebebiyle her yıl binlerce ziyaretçi çekmektedir. Türbeyi ziyaret edenler, Osmanlı'nın kuruluş yıllarına dair önemli bilgiler edinme fırsatı bulurlar. Türbe, aynı zamanda bölge halkı için de önemli bir manevi merkezdir. Ziyaretçiler, türbede dua ederken Hayme Ana'nın ruhuna saygılarını sunar ve onun Osmanlı Devleti'nin kuruluşundaki rolünü hatırlarlar.

Hayme Ana Türbesi, Osmanlı Devleti'nin köklerine dair derin izler taşıyan önemli bir tarih ve kültür merkezidir. Bu türbe, sadece bir anma yeri değil, aynı zamanda Osmanlı'nın kuruluş sürecine dair önemli ipuçları sunan bir müze niteliğindedir.